Çocuklarda İnternet Bağımlılığı: Nedenleri ve Etkileri

Günümüzde internet, hayatımızın vazgeçilmez bir parçası haline gelmiştir. Özellikle çocuklar ve gençler, akran kabulü ve sosyal onay gibi nedenlerle internete daha fazla yönelmektedir. Bu durum, özellikle okul çağındaki çocuklarda internet bağımlılığı problemini ortaya çıkarmaktadır. Bu makalede, internet bağımlılığı ve çocuklarda bu bağımlılığın nedenleri, belirtileri, tedavi yöntemleri ve ailelerin alabileceği önlemlere dair bilgiler sunulacaktır.

İnternet Bağımlılığı Nedir ve Tanı Kriterleri Nelerdir?

İnternet bağımlılığı, teknoloji bağımlılıkları içerisinde yer alan davranışsal bir bağımlılık türüdür. Kimberly Young, internet bağımlılığını “sarhoş edici bir madde alımını içermeyen bir dürtü kontrol bozukluğu” şeklinde tanımlamaktadır. İnternet bağımlılığının tanısı için Young’un belirlediği 8 ölçüt bulunmaktadır ve bu ölçütlerden en az 5 tanesini karşılayan kişiler internet bağımlısı olarak kabul edilir.

İnternet Bağımlılığı Belirtileri Nelerdir?

İnternet bağımlılığının belirtileri arasında tolerans, yani giderek artan miktarda zaman geçirme isteği; internet kullanım düzeyi hakkında yalan söyleme; sorunlardan kaçış olarak interneti kullanma; internet kullanımını kontrol etme veya azaltmak için sürekli arzu duymak ve akademik ve mesleki başarıda ciddi düşüşler bulunmaktadır.

İnternet Bağımlılığının Evreleri

İnternet bağımlılığı, beş evrede ilerlemektedir. İlk evre, internet kullanmayı yoğunlaştırma evresi olup, kişinin internet kullanımında artış yaşandığı evredir. İkinci evre, ilerleme evresi olarak adlandırılır ve kişi sık ve uzun süre internet kullanmaya başlar. Üçüncü evre, bırakma evresi olup, yaşanan zararlar üst düzeye çıkmış ve kişi kurtulma isteğindedir. Dördüncü evre, tekrar kullanmaya başlama evresi olup, bireyin internete karşı eski katı tutumu kalkmıştır. Beşinci evre ise, eskiye dönme evresi olarak adlandırılır ve internet yoğun biçimde tekrar kullanılmaya başlanır.

İnternet Bağımlılığı Tedavi Yaklaşımları

İnternet bağımlılığı tedavisinde kullanılan farklı yaklaşımların amacı, bireyin bağımlılığını kontrol altına alarak yaşam kalitesini artırmaktır. Bu yaklaşımların başında farmakoterapi, psikoterapi ve aile terapisi gelir. İşte bu yöntemlerin ayrıntıları:

Farmakoterapi

Farmakoterapide, öncelikle altta yatan psikiyatrik rahatsızlıkların tedavisi hedeflenir. Eğer patolojik internet kullanımı başka bir psikiyatrik bozukluğun belirtisi değilse, dürtü kontrol bozukluğu ve bipolar duygudurum bozukluğu ile benzerlik gösterdiği için duygudurum dengeleyici ilaçlar tercih edilir. Bu ilaçlar, bireyin duygusal dalgalanmalarını kontrol altına alarak bağımlılık üzerinde olumlu etkiler yaratır.

Psikoterapi

Psikoterapide, özellikle bilişsel-davranışçı terapi (BDT) teknikleri internetin bağımlılığı tedavisinde etkili olabilir. Bu terapi yöntemi, bağımlılığa yol açan olumsuz düşünce ve davranış kalıplarını değiştirmeyi amaçlar. BDT’nin uygulanabileceği teknikler şunlardır:

• İnternet kullanımını tam zıt saatlere kaydırmak
• Dış durdurucular (external stoppers) kullanmak
• İnternet kullanımıyla ilgili hedefler belirlemek
• Belirli bir işlevden uzak durmaya çalışmak
• Hatırlatıcı kartlar kullanmak
• İnternet yerine yapmak istediklerini not edebileceği kişisel bir defter kullanmak

Aile Terapisi

Aile terapisi, internet bağımlılığı tedavisinde önemli bir rol oynar. Aile, bağımlı bireyin tedavi sürecine katılması ve destek sağlaması açısından kritik bir öneme sahiptir. Aile terapisi sırasında odaklanılan noktalar şunlardır:

• Ailenin internetin bağlılık yapabileceği konusunda eğitilmesi
• Bağımlı kişinin davranışları nedeniyle suçlanmasının azaltılması
• Kişiyi internet üzerinden psikolojik ihtiyaçlarını karşılamaya yönlendiren ailevi çatışmaların açık bir şekilde konuşulabilmesini sağlama
• Aileyi bağımlı kişinin tedavisine yardımcı olmaları için cesaretlendirme (yeni hobiler edinmesi, uzun bir tatile çıkarılması, bağımlı kişinin sosyal etkinliklere katılmasının teşvik edilmesi gibi)

Destek Grupları

Destek grupları, internet bağımlılığı tedavisinde büyük bir yardım sağlar. Bağımlı bireyler, benzer sorunlar yaşayan diğer kişilerle bir araya gelerek deneyimlerini paylaşır ve birbirlerine destek olurlar. Bu gruplar sayesinde, bağımlılar daha az yalnız hisseder ve kendilerine güvenlerini geri kazanabilirler. Ayrıca, grup içinde başarılı tedavi süreçleri ve başa çıkma stratejileri de paylaşılabilir.

Sanal Dünya Terapisi

Sanal dünya terapisi, bilgisayar simülasyonları veya sanal gerçeklik ortamları kullanarak internet bağımlılık tedavisine katkıda bulunan yenilikçi bir yaklaşımdır. Bu yöntem, bağımlının sanal ortamlarda daha sağlıklı ve uyumlu sosyal etkileşimler kurmasına yardımcı olarak bağımlılık belirtilerinin azaltılmasına katkı sağlar. Ayrıca, bu terapi yöntemi bağımlılığa yol açan stres ve anksiyete kaynaklarıyla başa çıkmayı öğretir.

Eğitim ve Farkındalık Programları

Eğitim ve farkındalık programları, internet bağımlılığı riskini azaltmayı amaçlar. Bu programlar, okullarda, üniversitelerde ve işyerlerinde düzenlenebilir. Programlar, katılımcılara sağlıklı internet kullanımı, bağımlılığın belirtileri ve bu sorunun nasıl üstesinden gelinebileceği konusunda bilgi ve beceri sağlar.

Sonuç olarak, tedavisinde birden fazla yaklaşım uygulanabilir ve bu yöntemlerin etkinliği bireyin özelliklerine ve ihtiyaçlarına göre değişebilir. Bu nedenle, tedavi sürecinde profesyonel bir destek almak ve uygun tedavi yöntemlerini belirlemek önemlidir.

İlginizi Çekebilir: Çocuklarda Uyku Bozuklukları