Panik Bozukluklar (Panik Atak)
Panik bozukluklar, bazen birkaç dakika süren beklenmedik, sık sık ve ani kaygı nöbetleri ve bunaltıcı korkular olarak tanımlanan bir durumdur.
Pek çok insan hayatı boyunca yalnızca bir veya daha çok panik atak geçirebilir, bu durumlar belki de paniğe neden olan stresli olay sona erdiğinde ortadan kalkar. Fakat tekrarlayan, beklenmedik panik ataklarınız varsa ve uzun dönemler sürekli başka bir atak korkusu yaşadıysanız bu durumda panik bozukluk yaşıyor olabilirsiniz.
Panik ataklar, kişinin hayatını tehdit etmese de korkutucu olabilmektedir. Ve bu durum günlük yaşam kalitenizi ve enerjinizi önemli ölçüde etkileyebilir. Panik bozukluğu, genellikle gençliğin sonlarında veya yetişkinliğin başlarında başlar. Kadınların panik bozukluğu geliştirme olasılığı erkeklere göre daha yüksektir.
Panik Atak Teşhisi Nasıl Konulur?
Panik atak belirtileri psikolojik rahatsızlıkların birçoğuyla benzerlik göstermektedir. Kendinizi normalin dışında duygular, fiziksel ve zihinsel olarak farklı duygular içerisinde hissediyor ve kontrolünüzü sağlamakta güçlük çekiyorsanız mutlaka bir psikiyatriste gitmelisiniz. Yaşadığınız rahatsızlıklarını tanısını maalesef kendi başınıza koymanız mümkün değildir.
Psikiyatristiniz öncelikle sizin şikayetlerinizi dinler. Ve geçmişte ya da çocukluğunuzda bu yaşadığınız sıkıntılara gebe olabilecek yaşanmış travmalarınızın olup olmadığını öğrenebilmek için size çeşitli sorular yöneltir. Bu sorular; ataklarınızı yaşama sıklığınız, aileden herhangi birinde böyle bir rahatsızlık olup olmadığı, yaşadığınız panik atakların süresi ve en çok hangi belirtileri yaşadığınız tarzında sorulardır.
Terapistler aslında bu sorulara verdiğiniz cevaplar niteliğinde genellikle panik atak bozukluğunuzun olup olmadığını anlayabilirler. Rahatsızlıklarınızın başka sağlık problemlerinden dolayı yaşanıp yaşanmadığını anlamak için bazı testler (EKG gibi) uygulayabilir. Eğer fiziksel bir rahatsızlık görünmezse psikolojik olarak panik atak bozukluğu teşhisi konabilir.
Panik Atak Tedavisi Nedir?
Panik bozukluğu belirtileri yaşıyorsanız, muhakkak bir uzmana danışmalısınız. Tıbbi geçmişinizi konuştuktan sonra, doktorunuz ilgisiz bir fiziksel sorunun belirtilerinize neden olmadığından emin olmak için fizik muayene yapabilir. Fiziksel anlamda bir sorununuz olmadığından emin olduktan sonra sağlık uzmanı sizi psikiyatrist, psikolog veya klinik sosyal hizmet uzmanı gibi bir akıl sağlığı uzmanına yönlendirebilir. Etkili bir tedavinin ilk adımı, genellikle bir akıl sağlığı uzmanından teşhis almaktır.
Panik bozukluğu, genellikle psikoterapi “konuşma terapisi”, ilaç tedavisi veya her ikisi ile hastanın durumunun ciddiyetine göre tedavi edilebilir. Panik bozukluğu tedavi edilebilir ve olumlu olarak sonuçlanabilir bir durumdur. Tedaviye ne kadar süre ihtiyaç duyacağınız, durumun ciddiyetine ve tedaviye ne kadar iyi yanıt verdiğinize bağlıdır. Bunun için mümkün olduğunca erken tıbbi yardım almak en iyisidir. Panik bozukluk tedavi yöntemleri şu şekildedir:
- Psikoterapi: Psikoterapi bir konuşma terapisidir. Kişinin sağlıksız duygu, düşünce ve davranışlarını tanımlamasına ve değiştirmesine yardımcı olmak amacıyla çeşitli tedavi teknikleri için kullanılan bir tedavi yöntemidir. Psikoterapinin bu rahatsızlığa yardımcı iki türü vardır:
- Bilişsel davranışçı terapi: Bilişsel davranışçı terapide, bir psikolog yardımı ile konuşma seansı şeklinde kendinizi anlatarak geçirdiğiniz bir terapi sağlanır. Uzman terapistiniz panik atak tetikleyicilerinizi belirleyerek bunları aşmanıza yardımcı olur. Tetikleyen durumlara verdiğiniz tepkiler değişmeye başladıkça iyileşme sağlamaya da başlarsınız.
- Maruz bırakma terapisi: Bu terapi size panik bozukluğu yaşamanıza neden olan tetikleyicilere hayal dünyanızda veya gerçekte maruz kalmanızı sağlayarak bu durumuz zamanla aşmanıza yardımcı olur. Bu süreçte nefes egzersizleri de yaparak rahatlama ve gevşeme ile panik bozukluklarınızdan kurtulmaya çalışırsınız.
- İlaçlar: Yaşamakta olduğunuz panik bozukluğunuzu tedavi etmeye yardımcı bazı ilaçlar vardır. Bu ilaç tedavileri şunları içerir:
- Antidepresanlar: Bazı antidepresan ilaçları, panik atakları azaltabilir ya da daha az şiddetli hale getirebilir. Bu ilaçlar arasında, fluoksetin, paroksetin, duloksetin ve venlafaksin bulunur.
- Anksiyete önleyici ilaçlar: Uzmanlar genellikle panik atakları tedavi etmek ve önlemek için benzodiazepinler reçete eder. Endişe konusunda yardımcı olurlar fakat bağımlılık potansiyelleri vardır. Bu nedenle dikkatli kullanmak önemlidir. Bu ilaçlar arasında, alprazolam ve lorazepam bulunmaktadır.
Panik Atak (Panik Bozukluk) Belirtileri Nelerdir?
Panik atak geçirildiği zaman ya da panik atak rahatsızlığına yakalanıp yakalanılmadığı bilinmediği zaman aşağıdaki fiziksel veya zihinsel belirtilerden en az 3-4 tanesi, bunların dışında yoğun korku veya rahatsızlık hissedilirse mutlaka uzman bir doktora başvurulmalıdır:
- Kalp çarpıntısı veya kalp ritminde artış
- Titreme
- Nefes alışverişlerinde düzensizlik
- Nefes darlığı
- Mide bulantısı
- Ateş basması
- Ölüm korkusu
- Karın ya da mide ağrısı
- Göğüs sıkışması, boğulacak gibi hissetme
- Vücutta uyuşukluk veya karıncalanma hissetme
- Derealizasyon yani gerçeklikten kopma hissi
- Depersonlizasyon yani kendinden kopma hissi
- Bayılacak gibi hissetme veya bayılma
- Çevredeki hareketleri algılamada eksiklik
Panik Atak (Panik Bozukluk)Sırasında Ne Yapmalı?
- Panik atak geçirdiğinizde bu durumla savaşmayı bırakın.
- Bir yere gitmeye çalışmayın, sabit kalmayı deneyin.
- Olumlu, huzurlu ve size iyi gelebilecek şeylere odaklanın.
- Bu atağın bir süre sonra gececiğini kendinize hatırlatın.
- Unutmayın, bu hayatınıza yönelik bir tehdit değildir.
- Nefes egzersizi yapmaya çalışın.
Panik Bozukluk Ataklarını Önlemek için Kendi Kendinize Ne Yapabilirsiniz?
- Bilişsel davranışçı terapi prensiplerine dayalı bir şekilde anksiyete için iyi gelecek kitaplar okunabilir.
- Pilates, yoga veya herhabgi bir spor aktivitesi yapılarak sakinlik kazanılabilir.
- Semptomları hafifletmeye yardımcı olacak nefes egzersizleri öğrenilebilir.
- Stresi ve gerginliği azaltmak için düzenli yürüyüş ya da fiziksel egzersiz yapılabilir.
- Yüzme, bisiklete binme gibi aktivitelerle kafanızı dağıtabilirsiniz.
Panik Atak Bozukluğu Nedenleri Nelerdir?
Nedenleri kesin olarak bilinmemekle beraber aşağıdaki bazı nedenlerden dolayı yaşanabilir:
- Genetik yatkınlık
- Uyku Düzensizlikleri
- Aşırı alkol veya kafein tüketimi
- Tecavüze uğrama
- Ya da çocukluk yıllarında tanıdık veya yabancı biri tarafından cinsel istismara uğrama
- Stresli bir iş ya da yaşama sahip olma
- Yaşanılan tüm olumsuzluklardan çok kolay etkilenebilen bir kişilik yapısına sahip olma
- Geçmişte herhangi bir hayvan saldırısına maruz kalma
- Bir yakınını kaybetme durumu sonrası yaşanılan travma veya duygusal boşluk
- Geçmişte geçirilen bir trafik kazası
İlginizi Çekebilir: Çocuklarda Uyku Bozuklukları
Panik Bozukluklar Sık Sorulan Sorular
Kaç çeşit panik atak vardır?
Üç farklı tür panik atak çeşidi vardır. Spontan panik atak: Beklenmedik bir zamanda ve yerde ortaya çıkar. Durumsal panik atak: Atağı tetikleyen bir durum ya da bir karşılaşma olasılığı hissedildiğinde ortaya çıkar. Durumsal olarak yatkınlık gösterilen panik atak: Belirli bir durumda ortaya çıkan panik ataktır, aynı durumda her zaman tekrarlamaz.
Panik bozukluk belirtileri nelerdir?
Bu durumlar: terleme, tireme, nefes darlığı, çarpıntı, göğüste sıkışma, mide bulantısı veya midenin kasılması, baş dönmesi gibi bir çok belirtisi bulunmaktadır.
Panik atak ve panik bozukluk arasındaki fark nedir?
Panik atak bir defa herhangi bir sebeple görülüp geçebiliyorken, panik bozukluk bir neden olmadan tekrarlayıcı bir çok panik atağın varlığı ve bunun sonucunda kişinin yaşamında işlevselliğin bozulması gerekmektedir. Panik bozukluk tanısı için beklenmedik birden fazla panik atakların olması gerekmektedir.
Panik bozukluk ilerlerse ne olur?
Depresyon, anksiyete ve diğer psikiyatrik sorunlarda istatistiksel olarak bir artış gözlenir. İntiharı düşünme ve intihar girişimlerinde artış gözlenebilir. Alkol ve madde kullanımında artış olabilir. İş ve okulda sorunlar başlar, kişi sorumluluklarını yapamaz hale gelir.
2 Comments