Kardeş Kıskançlığı

Çocuklarda Kardeş Kıskançlığı Nedir?

Kardeş kıskançlığı, aileye yeni bir bebek üyesinin katılması ile büyük olan çocuğun gelen bu yeni üyeyi kabullenememesi durumudur. Kardeşler arasında çok sık rastlanan doğal bir duygudur. Bu kıskançlık duygusu, kardeşin doğması ile birlikte tüm sevginin ona verileceğine inanan ve kendisine olan sevginin biteceğini düşünen büyük kardeşte görülmektedir. Ebeveynler bu konuda çok hassas ve dikkatli olsalar bile bazen çocuklar bu duyguyu aşmakta çok zorlanırlar. Ama en önemli nokta elbette ki, ailenin tutumu ve çocuğun mizacı, karakteristik özellikleridir.

Kardeş kıskançlığı durumunda, çocukların küçük yaşlardaki ilişkilerinin, kişilik ve benlik kavramlarının yaşamları boyunca yapacakları tüm seçimler üzerinde etkili rol oynayacaktır. Çocuklar küçük yaşlarda, konuşmaya başladıkları ve anlamlandırma süreçlerinde ilk olarak ailede duygu ve düşünceleri ile gelişirler.

İlk olarak anne, baba ve kardeşleri ile ilişki kurmaya başladıkları için bu sürecin özellikle ebeveynler tarafından çok iyi yönetilmesi gerekmektedir. Ve kardeş daha doğmadan büyük çocuk bu konuya alıştırılarak, hazırlanmalıdır. Aynı sevginin ona da kardeşe de eşit şekilde verileceği bilincine çocuk hazırlanmalıdır. Anne, baba ve kardeşler arasındaki ilişkilerin yönetimi ve dinamiği iyi ayarlandığında, aile içerisinde sağlıklı ve olumlu ilişkilerin sürdürüleceği bilinmelidir.

Kardeş Kıskançlığı Çoğunlukla Hangi Çocuklarda Görülür?

Çocuklarda kardeşlik kıskançlığı olgusu genellikle 2 yaş civarında görülmeye başlar. 2 yaş ve üzeri çocuklarda, aileye katılan yeni bebek yani kardeşle birlikte, çocuklar tüm sevginin yeni bebeğe verileceğini ve kendisinin unutulacağı gibi duygulara kapılabilir. Bu durum çok normaldir. Çocuk, anne ve babayı herkesten aşırı derecede kıskanmaya ve yer yer saldırgan tavırlar sergilemeye başlayabilir. Ailede tüm ilginin ve sevginin sadece kendinde olduğunu bilen çocuk, bir anda anne ve babasını kardeşiyle paylaşacağını anlar ve iç dünyasında bir duygu karmaşası yaşamaya başlar.

Kardeşlerin ikisinin de kız olduğu durumlarda, iki erkek ya da bir kız bir erkek kardeş durumlarında olduğundan daha fazla kıskançlık belirtileri gösterilebilir. Aynı zamanda aradaki yaş farkı da büyük bir etken olmaktadır. Yaş farkı ne kadar az olursa kıskançlık da o derece büyük olmaktadır. Tüm bu nedenlere göre genellikle 3 yaş altı olan çocuklarda ve anne bakım, desteğine hala ihtiyacı olan çocuklarda kıskançlık olgusu daha şiddetli görülebilmektedir.

Kardeş Kıskançlığının Nedenleri Nelerdir?

Doğal bir duygu olan kıskançlığın, sevilen kişilerin bir başkasıyla paylaşılma durumunu kabul edememe ve temelde güvensizlik duygularından kaynaklandığı bilinmektedir. Kardeşin doğumuyla beraber ona ayrılanın zamanın azalmasını hissetmesi çocukta kardeşe karşı alınan bir tavırmış gibi görünen ama aslında anne ve babaya duyulan öfke, kızgınlık ve kırgınlık gibi duyguların gelişmesine neden olabilir.

 Aynı zamanda kardeşler arası yaş farkının az olması da kıskançlığın en büyük nedenlerinden biridir. Bir diğer nedense cinsiyet farklılığı olabilir. Çocuğun cinsiyetinden farklı bir cinsiyette doğan kardeş, çocukta anne babanın kendi cinsiyetinden memnun olmadığı için böyle bir çocuk dünyaya getirdiklerini düşünebilir. Bu durumda en büyük pay ebeveynlere düşmektedir.

Cinsiyete göre tercihlerini yansıtırlarken çok dikkatli olmalılar. Bir diğer önemli etkende kardeşlerin birbirleriyle karşılaştırılmasıdır. Bu karşılaştırma kardeşler arasında rekabet oluşmasına ve kıskançlığı tetikleyen duygunun ortaya çıkmasına sebep olabilir. Bu durumlarda ebeveynlerin çocukların yanında konuşurken rekabete ayna tutacak cümlelerden kaçınmaları ve dikkatli olmaları gerekmektedir.

Aynı zamanda ebeveynlerin dışında yakın çevredeki kişilerin anneanne, babaanne, dede, hala, dayı veya amca gibi yakınların bazı tutumları da kıskançlık duygularını tetikleyebilmektedir. Sadece küçük çocuk ile ilgilenilmesi veya sevilmesi, büyük çocuğun ikinci plana atılmış duygusu hissiyatına sokulması, kardeşlerin birbirleriyle kıyaslanması kardeşler arasında yoğun bir kıskançlık duygusu yaşanmasına sebep olabilmektedir.

Kardeş Kıskançlığı Belirtileri Nelerdir?

Her çocuğun tüm ilgi ev alaka kendisindeyken bir anda kardeşin gelmesiyle ilgi ve alakasının azaldığını düşünerek kıskançlık duygularına kapılması son derece normaldir. Ve her çocuk için kıskançlık gösterme davranışları farklılıklar gösterebilmektedir.

Genellikle kıskançlık duygusu yaşayan çocuklar kardeşi gibi davrandığında ilgi ve alakanın hepsinin tekrardan ona kayacağını düşünmektedir. Bu nedenle bebek gibi davranarak kardeşini taklit etme eğilimlerine girebilir. Tüm bunların dışında kıskançlık belirtileri genel olarak şunlardır:

• Altına yapma
• Bebeksi tavırlara bürünme
• Kardeşi gibi anne memesinden emzirilmek istenmesi
• Parmak emme
• Sürekli ilgi ve alaka bekleme
• Ağlama ve kriz nöbetleri

Çocuğunuzun Yeni Doğan Kardeşe Uyum Sağlamasına Nasıl Yardımcı Olabilirsiniz?

İlk çocuğunuz evin bebeği olmaya alışmıştır ve tüm ilginin kendisinde olma durumunun oldukça farkındadır. Bu nedenle doğan yeni kardeşle tüm dikkatinizi ve ilginizi çalıyor gibi görünen bu bebeğin kıskanılması şaşırtıcı da olmamalıdır. Çocuğunuzun kendisiyle ilgilenmenizi istediği durumlarda sizin “bebeği emziriyorum, sana yardımcı olamam” veya “dışarı çıkamayız, bebeğin uyku saati” gibi cümleler kurmak, çocuğunuzun küskünlüğünü ve kıskançlığını körükleyecektir.

Çocuğunuzu uyarmak istediğinizde parmağınızı ona doğrultmak yerine, hayır demenin alternatif yollarını bulabilirsiniz. Çocuğunuzdaki kıskançlık duygularını mümkün olduğunca küçümsemeye çalışın. Çocuk kardeşine karşı kıskançlık eğilimleri gösterdiğinde bu duruma karşı aşırı tepkiler vermemeye çalışın. Sadece onun duygularını anlamaya ve kabul etmeye çalışın.

Karşılaştırmalardan mümkün olduğunca kaçınmaya özen gösterin. Çocuklardan biri diğerine göre derslerinde veya başka yeteneklerinde daha iyi olacaktır. Yetenek veya davranışları karşılaştırmaktan her zaman kaçının. Çocuklarınızı kendi önceki yetenekleriyle ve başarılarıyla karşılaştırmalarını isteyin.

İlginizi Çekebilir: Çocuklarda Uyku Bozuklukları