Dışa Atım Bozuklukları

Dışa atım bozuklukları küçük çocuklarda çok sık rastlanan ruhsal ve psikolojik bozukluklar arasındadır. Bu dışa atım bozuklukları psikiyatri alanında iki türlü olarak görülür. Bunlardan bir tanesi enürezis (çocuğun sürekli idrarını kaçırması) diğeri ise enkoprezis(çocuğun dışkısını sürekli olmak yapması) durumudur.

Ebeveynler çocuklarının tuvalet problemini fark ettiklerinde direk olarak doktora gitmeliler. Doktorların önce muayenesinden geçerek problemin fizyolojik mi yoksa psikolojik mi olup olmadığı belirlenmeye çalışılır. Eğer sorun psikolojikse doktor zaten alanında uzman bir psikiyatriste yönlendirecektir. Doğru teknikler ve tedavi yöntemleri ile doğru teşhis edildikten sonra dışa atım bozukluklarının tedavisi mümkündür.

İdrar Kaçırma (Enürezis)

Dışa atım bozukluklarından biri olan idrar kaçırma. İdrar kaçırma mesane kontrolündeki kayıptır. Genellikle 3 yaşın altındaki çocuklar mesanelerini kontrol edemezler. Bu çok normal bir durumdur. Mesanelerini çocuklar ancak büyüdükçe kontrol edebilir hale gelebilirler. Çocuklar mesanesini kontrol edebilecek yaşa geldikten sonra yani tuvaletleri geldiğinde tutabildikleri halde istemsiz olarak ıslanma meydana geliyorsa buna enürezis yani idrar kaçırma problemi denir.

Birçok çocuk idrarını 4 yaşına kadar gündüzleri kontrol edebilirken, 6 yaşına kadar da geceleri idrarını kontrol edebilir. Enürezis geceleri (yatak ıslatma) veya gündüzleri (diurnal enürezis) meydana gelebilir. Gündüzleri veya geceleri alt ıslatmanın tek bir nedeni yoktur fakat doktorlar mesane kapasitesi ve genetik gibi bazı faktörlerin rol oynayabileceğine inanmaktadır. Bütün çocuklar gündüzleri altını ıslatabilir ancak bu durum istatiksel olarak kız çocuklarda erkek çocuklardan daha yaygın durumdadır.

Enürezis (İdrar Kaçırma)’nın Nedenleri Nelerdir?

Çocuklarda alt ıslatmanın tek bir nedeni yoktur. Mesane kapasitesinden kaynaklanabileceği gibi genetik bazı faktörlere de bağlı olabilmektedir. Fakat yine de bu durumun başka nedenleri de vardır. Bu nedenleri şu şekilde sıralayabiliriz:

• Çocuklarda mesane kapasitesi
• Uykularından uyanmada zorluk yaşamaları veya uyku bozukluğu yaşamaları
• Bazı çocuklar hiperaktivite gibi çok hareketli olabilir ve mesanesini tamamen boşaltmayabilir veya mesanesinin dolu olduğunun farkında olamayacağı kadar dalgın olabilir.
• Genetik yatkınlık
• İdrar durumunu düzenlemeye yardımcı olan hormonların düzgün çalışıp çalışmadığı ile ilgili bir sorun
• Çocuğun idrar tutma yeteneğinin gelişememesi veya geç gelişmesi durumu
• Bağırsaktaki yedek dışkı olarak bilinen kabızlık, mesaneye doğru baskı uygulayabilir ve istemsiz bir şekilde idrara çıkmaya neden olabilir.

Enürezis Nasıl Teşhis Edilir?

Eğer çocuğunuzda dışa atım bozukluğu olduğundan şüpheleniyorsanız, öncelikle uzman bir doktordan yardım almalısınız. Ve bunun fizyolojik bir sorun olup olmadığını muayene ile kontrol ettirmelisiniz. Doktorunuz çocuğunuzun tıbbi geçmişini öğrenebilmek adına size bununla alakalı sorular soracaktır. Bu sorular doğrultusunda aşağıda bulunan çocuğunuzun yaşadığı problemlerden varsa doktorunuz fizik muayene yapabilir:

• Ailede başka bireylerde enürezis rahatsızlığı varsa
• Çocuğunuz gün içerisinde hangi sıklıkla idrara çıkıyor?
• Çocuğunuz günlük ne kadar sıvı alımı yapıyor?
• Çocuğunuz kabızlık sorunu yaşıyorsa
• Çocuğunuz stresli günler geçiriyorsa
• İdrarını yaparken ağrı veya yanma problemleri yaşıyorsa
• İdrardan kan geliyorsa veya koyu ya da bulanık renkteyse

Bunlardan herhangi birini ya da daha fazlasını yaşıyorsa doktorunuz fizik muayene yapabilir. Bunların yanında aynı zamanda idrar testleri ya da kan testleri gibi testlere de ihtiyaç duyabilir. Bunlar da özellikle çocuğunuzda enfeksiyon veya diyabet gibi riskler varsa bunları ön görebilmek için yapılan testlerdir.

Dışkı Kaçırma (Enkoprezis) Nedir?

Enkoprezis yani dışkı kaçırma, çocukların büyümelerine bağlı olarak dışkılarını tutabilecek bir yaşta olmalarına rağmen, farkında ya da farkında olmadan her yere yineleyen şekilde tuvaletini yapmasıyla alakalı bir bozukluktur. Çocukların bunu yapma durumları genellikle 4 yaş ve üzerindeyken olur. Erkek çocuklarda kız çocuklara oranla daha yaygın olarak görülür.

Enkoprezis yaşayan çocuklar günlük hayatlarını zorlaştıran veya okul hayatında bu durumla karşılaşarak arkadaşlık ilişkileri sosyal çevresi yönünden psikolojik travmalar yaşayabilir. Çocuklar aşırı hareketli hiperaktivite bozukluğu yaşadıklarında ya da belli bir şeye odaklanıp dalarak unutarak bu durumu yaşayabilirler.

Enkoprezis sorunu yaşayan çocuklar zamanla utangaç, çekingen veya sessizleşme tavırlarına bürünebilirler. Böyle durumlarda kalabalıklardan hoşlanmazlar ve sosyal anlamda her şeyden kendilerini geri çekmeye çalışırlar. Aynı zamanda kişilik bozukluğu, özgüven eksikliği veya arkadaşları tarafından dışlanma ve yalnız kalma duygularını yoğun bir şekilde yaşayabilirler.

Enkoprezis (Dışkı Kaçırma)’nın Nedenleri Nelerdir?

Çocuklarda enkoprezis yani dışkı kaçırma probleminin tek bir nedeni yoktur. Fizyolojik ve psikolojik bazı nedenleri mevcuttur. Bu nedenlerin bazılarını şu şekilde sıralayabiliriz:

• Genellikle kabızlık yaşandığında olur
• Midede ve bağırsaklarda görülen enfeksiyonlar
• Çocuğun hazır olup olmadığı anlaşılmadan verilmeye çalışılan tuvalet eğitimi
• Ailede yaşanılan sıkıntılar nedeniyle yaşanan travmalar
• Ebeveyn ilişkilerindeki geçimsiz ilişkilerin çocuğa yansıması
• Çocukta herhangi bir nedenden dolayı tuvalet korkusu oluşması
• Okulda ve arkadaşları tarafından dışlandığını ve kendini yalnız hissetmesi
• Bir rahatsızlık ve utanma korkusu çocukta bağırsaklarını hareket ettirememeye yol açabilir
• Ağrılı dışkı atımına neden olan çatlaklar ve yaralar
• Anne ve babanın boşanması, aile içinde gelişen çocuğu etkileyecek farklı psikolojik durumlar bunları yaşamalarına neden olabilen faktörlerdir.

Enkoprezis Nasıl Teşhis Edilir?

Çoğu anne ve baba çocuğun tembelliğine dayandığını düşünerek bunu ilk etapta bir rahatsızlık olarak görmezler. Ama genellikle karın ağrısı, kabızlık veya ishal nedeni ile olduğunu da düşünebilirler. Fakat yukarıda belirttiğimiz nedenlerden kaynaklı bir sorun varsa mutlaka uzman bir doktora görünmek gerekmektedir. Enkoprezis tanısı için özgül bir test yoktur.

Bu durum çocuktan çocuğa değişkenlik gösterebilir. Doktor çocuğun tıbbi geçmişi veya teşhis koyabilmesi için aileye bununla ilgili sorular sorabilir. Bu durumu tetikleyecek davranışlar veya nedenleri bulabilmek için detaylı bir görüşme sağlanır. İlk aşamada bu duruma neden olabilecek çocuğun dışkısını ne sıklıkla yaptığı, beslenme düzeni veya psikolojik bir durum yaşanıp yaşanmadığına bakılır.

Daha sonra ise fiziksel bir muayeneden geçerler. Genel olarak kabızlık sorunu yaşandığı için karın muayenesi yapılır ve karın grafisi çekilir. Böylece bağırsaktaki dışkı miktarı saptanabilir ve fiziksel bir sorun olup olmadığına bakılarak bir tedavi planlaması yapılır.

İlginizi Çekebilir: Uyku Bozuklukları Nelerdir?